علت ابتلا به دیابت درافراد مبتلا به فیبروز سیستیک

تحقیق جدید دانشمندان دانشگاه Iowaنشان می دهد که به دو دلیل افراد مبتلا به فیبروز سیتیک به دیابت مبتلا می شوند. این یافته ها جرقه ای برای تحقیقات کلینیکی می باشد که ممکن است به درمانهای جدید و حتی کمک به پیشگیری از ابتلا به دیابت در بیماران مبتلا به فیبروز سیستیک (CF)بیانجامد.

تقریباً نیمی از بیماران مبتلابه فیبروز سیستیک تا سن 30 سالگی به دیابت مبتلا می شوندو تقریباً یک چهارم از این بیماران در سنین نوجوانی به دیابت مبتلا شده اند.

علاوه بر مشکلاتی که بالا بودن قندخون ایجاد می کند، دیابت می تواند سبب وخیم شدن بیماریهای ریوی وافزایش خطر مرگ و میر در میان افراد مبتلا به فیبروز سیستیک شود.

اگر چه علل زمینه ای ابتلا به دیابت مرتبط به CFهنوز بخوبی درک نشده است اما علت آن با علل مربوط به ابتلا به دیابت نوع 1 و 2 متفاوت است.

 دانشمندان با استفاده از یک مدل حیوانی جدید مبتلا به CF، دریافتند که دو اختلال با تأثیر بر پانکراس می تواند بروی تولید انسولین هورمون کنترل کننده ی قند خون تأثیر گذارد.

دراین تحقیق مشخص گردید که بیماری CFبتدریج سبب تخریب پانکراس و اختلال در تولید انسولین می شود. جالب توجه اینست که بیماری CFحتی قبل از تخریب فیزیکی پانکراس، موجب اختلال درتولید انسولین میشود. نتایج این تحقیق در مجله ی the journal of clinical investigationشماره ی سپتامبر (sep,17.2012)منتشر گردید.

گروه تحقیقاتی دانشگاه UIاز راسو برای مطالعه ی اخیر خود استفاده کردند.

پرفسور Engelhardtمی گوید: ما از راسو (Ferrets)برای این تحقیق استفاده کردیم زیرا مطالعات بروی انسان وموش برای تعیین علل زمینه ای CFدر ایجاد دیابت ناکارآمد بودند. ما دریافتیم که CFدر راسوها درست مانند انسان است و خود بخود سبب ایجاد دیابت میشود و قند خون را بعد از صرف غذا در این حیوان بالا می برد. در انسان ، تخریب پانکراس به علت بیماری CFسبب کاهش تولید انسولین می شود.محققین دریافتند که CFدر راسوها سبب بروز دیابت در سن 1 تا 2 ماهگی می شود درست همان سنی که پانکراس دچار تخریب شدید میشود.

پرفسور Norrisمی گوید: این یافته ها نشان می دهد که ابتلا به دیابت در اثر این بیماری به دلیل تخریب فیزیکی پانکراس است که موجب محدود شدن مقدار انسولین تولید شده در پانکراس می شود.

 اختلال درتولید انسولین از ابتدای تولد در بیماران مبتلا به CF

مطالعات درنوزادان مبتلا به CFدر راسو نتایج را کاملاً تغییر داد. پانکراس نوزادان راسو در بدو تولد سالم است بنابراین انتظار می رود مقدار انسولین و قندخود نرمال باشد، اما دانشمندان مشاهده کردند که نوزادان راسوهای مبتلا به CFقادر به کنترل افزایش ناگهانی قندخون نیستند.

مطالعات نشان داد که علت این موضوع عدم توانایی پانکراس این حیوانات در ترشح مقدار کافی از انسولین در پاسخ به افزایش ناگهانی قندخون است.

مطالعه بروی سلولهای جزایر لانگرهانس این نوزادان نشان داد که آنها قادر به ترشح طبیعی انسولین نیستند.

به گفته ی پرفسور Engelhardt: ترشح غیر طبیعی انسولین توسط سلولهای جزایر لانگرهانس نوزادان مبتلا به CFبرای اولین بار نشان داد که مشکل بروز دیابت به داخل سلولهای جزایر بر می گردد.

تأثیر CFبروی سلولهای جزایر مانند یک قند سنج معیوب است در حقیقت CFسبب می شود حس تغییرات میزان قندخون توسط سلولهای جزایر لانگرهانس دچار مشکل شود و همین موضوع سبب تنظیم ضعیف تولید انسولین می گردد.

 اگر چه مکانیزم سلولی این پدیده هنوز نامشخص است اما یافته ها پیشنهاد  می کنند که در CFکانالهای پروتئینی کلر دچار مشکل میشوند که بطورمستقیم یا غیر مستقیم بروی کنترل ترشح انسولین توسط سلولهای جزایر لانگرهانس تأثیر می گذارد.

این موضوع نشان می دهد که بیماری CFسبب ایجاد مشکل ثانویه ای می شود که این مشکل سبب بروز دیابت می شود که مجزای از تخریب ساختار پانکراس است. نهایتاً این تحقیقات به دانشمندان کمک کرد که دو ریشه ی اصلی ابتلا به دیابت را در بیماری CFشناسایی کنند .همچنین این یافته ها می تواند به ایجاد درمانهای جدید واستراتژی های پیشگیرانه کمک کند.

مطالعات انسانی

یافته های جدید تمایل دانشمندان را به بررسی تغییرات اولیه در تنظیم انسولین در نوزادان وکودکان مبتلا به CFافزایش داده است. اگر چه این تحقیقات بروی فیبروز سیستیک تمرکز دارد اما دیدگاه جدیدی را بروی عملکرد کانالهای کلر در تنظیم ترشح انسولین گشوده است که می تواند به درمانهای جدیدی برای دیابت نوع 2 و سایر انواع  دیابت منجر شود.

 منبع: journal of clinical investigation, 2012 DOI;10.1172/JCI60610